firmPolskie firmy i instytucje publiczne systematycznie wprowadzają rozwiązania dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz innymi szczególnymi potrzebami. Dostępność oznacza, że osoby niepełnosprawne mogą na równych prawach na równych z innymi korzystać z obiektów i usług, środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych.
Osoby z trudnościami funkcjonalnymi (fizycznymi, poznawczymi) stanowią znaczną część naszego społeczeństwa, żyją w rodzinach i lokalnych społecznościach obok nas, korzystają na co dzień z tych samych usług i produktów. Przestrzeń publiczna wymaga więc istotnej przebudowy, aby na równych zasadach służyć wszystkim jej użytkownikom.
Kogo dotyczy dostępność?
Dostępność dotyczy nas wszystkich, jednak w codziennym życiu jej brak jest odczuwalny głównie przez osoby o szczególnych potrzebach, wynikających z braku pełnej sprawności. Dostępność dotyczy w szczególności:
- osób na wózkach inwalidzkich, poruszających się o kulach, o ograniczonej możliwości poruszania się,
- osób niewidomych i słabowidzących,
- osób głuchych i słabosłyszących,
- osób głuchoniewidomych,
- osób z niepełnosprawnościami psychicznymi i intelektualnymi,
- osób starszych i osłabionych chorobami,
- kobiet w ciąży,
- osób z małymi dziećmi, w tym z wózkami dziecięcymi,
- osób mających trudności w komunikowaniu się z otoczeniem (także zrozumieniem języka pisanego lub mówionego),
- osób o nietypowym wzroście (w tym również dzieci),
- osób z ciężkim lub nieporęcznym bagażem, towarem.
Dlaczego w prywatnym przedsiębiorstwie warto postawić na dostępność?
Stosowanie zasad dostępności w projektowaniu, produkcji i sprzedaży produktów i usług pozwala na dotarcie do szerszej grupy odbiorców. Ocenia się, że nawet 30% społeczeństwa może mieć trwałe lub czasowe ograniczenia w mobilności czy percepcji. W ostatnich kilku latach świadomość postępujących zmian i spojrzenie na te kwestie znacząco się zmieniły.
Zapewnianie dostępności otwiera na nowych klientów, zwiększa rozpoznawalność, aktywność na rynku i pomaga budować przewagę konkurencyjną danego przedsiębiorstwa.
W Polsce funkcjonuje przekonanie, że osoby niepełnosprawne nie dysponują funduszami, dlatego nie warto o nich zabiegać. Przekonanie to jest zdecydowanie błędne. W naszym kraju 20% tej grupy to osoby aktywne zawodowo. Również od pewnego czasu, osoby starsze zaczynają być postrzegane jako potencjalni klienci i konsumenci, posiadający stabilne zasoby finansowe, których potrzeby będą rosnąć, ze względu na wydłużenie długości życia i aktywności.
Zastosowanie koncepcji uniwersalnego projektowania szansą dla firm
Zaoferowanie przez przedsiębiorców usług i dóbr dla osób o szczególnych potrzebach, która łączy idee projektowania uniwersalnego staje się ogromną szansą rozwoju. Oznacza to projektowanie produktów, usług, środowiska, programów w taki sposób, aby były one użyteczne dla wszystkich, bez potrzeby ich specjalnej adaptacji. Projektowanie uniwersalne nie wyklucza jednak zastosowania specjalistycznych rozwiązań dla osób z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne.
Korzyści biznesowe związane z kierowaniem usług dedykowanych tej grupie konsumentów dostrzega coraz więcej przedsiębiorców. Wśród nich są przykładowo producenci oświetlenia, mebli, uchwytów, czujników, podłóg, tekstyliów, odzieży, elektroniki użytkowej, czy produktów żywieniowych. To także cała gama podmiotów realizujących usługi rekreacyjne, turystyczne, sportowe, w zakresie opieki medycznej i pielęgnacyjnej oraz usługi handlu elektronicznego.
Przedsiębiorcy dysponujący taką ofertą i producenci technologii kompensacyjnych, potrzebują motywacji i wsparcia by zainwestować z sukcesem w tę potencjalnie atrakcyjną, ale wciąż mało rozpoznaną część rynku. Służyć temu będą instrumenty wsparcia przedsiębiorstw, oferowane zarówno ze środków funduszy unijnych jak i źródeł krajowych. Planowane jest również utworzenie centrów testujących, w których firmy będą mogły przetestować pomysły na produkty oraz centrów prezentacji produktów dla potencjalnych nabywców, inwestorów i klientów.
W Polsce oraz w Unii Europejskiej wprowadzane są regulacje prawne dotyczące dostępności. Dostępność i eliminowanie barier znajduje się w samym centrum Strategii Komisji Europejskiej, która określiła je jako pierwszy i podstawowy obszar działania na najbliższe dziesięciolecie. Proponowane rozwiązania zawierają odniesienia do koncepcji projektowania uniwersalnego, promowania technologii i rozwiązań służących włączeniu społecznemu osób z obniżoną funkcjonalnością.
Program „Dostępność Plus” na lata 2018-2025
Program powstał, aby zapewnić w Polsce przyjazne warunki do życia, zapewniając wieloaspektowe, systemowe i skoordynowane działania. Celem programu jest podniesienie jakości i zapewnienie niezależności życia dla osób o szczególnych potrzebach, w tym osób starszych i osób z trwałymi lub czasowymi trudnościami w zakresie mobilności lub percepcji. Działania ujęte w programie służyć będą poprawie dostępności przestrzeni publicznej, w tym architektury, transportu, produktów i usług na szeroką skalę.
Pierwszym i strategicznym wymiarem projektu jest wprowadzenie przepisów prawnych (standardów dostępności), które zagwarantują dostępność w prowadzeniu inwestycji budowlanych, zakupie odpowiednio przygotowanych środków transportu, oznaczaniu tras i przestrzeni publicznej, usług czy realizacji zadań z wykorzystaniem środków publicznych.
Trwałe włączenie problematyki dostępności do polityki publicznej zostanie osiągnięte również przez inwestycje w wiedzę, kompetencje i umiejętności w zakresie dostępności dla przedstawicieli wielu zawodów, którzy będą tworzyć i modernizować nasze otoczenie przez kolejne lata.
Ważne będzie także stworzenie lepszych możliwości rozwoju nowych technologii asystujących, czy rozwoju produktów i usług opartych na zasadzie uniwersalnego projektowania. Działania te przyczynią się do ich upowszechnienia, a w rezultacie większej dostępności również cenowej i lepszej jakości. Dostępność to także przestrzeń cyfrowa, która otacza nas w coraz większym stopniu. Obecnie na rynku jest coraz mniej usług wolnych od nowoczesnych technologii, które mają za zadanie usprawniać nasze codzienne życie.
Dobrowolny audyt dostępności
Kluczowym elementem Programu „Dostępność Plus” jest Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Ustawa nie nakłada specyficznych obowiązków na firmy z sektora prywatnego. Pojawiają się w niej jednak rozwiązania, które mają zachęcić przedsiębiorstwa prywatne do zadbania o dostępność swoich organizacji. Zgodnie z ustawą firmy prywatne mogą wziąć udział w dobrowolnym audycie dostępności. Jeśli spełnią jego wymagania, otrzymają prawo do obniżenia o 5% comiesięcznych wpłat przekazywanych do Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Działania w Programie są realizowane za pośrednictwem konkursów i projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich i pieniędzy krajowych. Przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie finansowe na prowadzenie badań z zakresu dostępności i uniwersalnego projektowania oraz na wprowadzenie innowacyjnych usług i produktów.
Oferty programów rozwojowych dla przedsiębiorców
Celem finansowania jest aktywizacja przedsiębiorców w obszarze technologii asystujących i kompensacyjnych oraz uniwersalnego projektowania. Konkurs realizowany jest na terenie całej Polski, w podziale na pięć makroregionów:
-
Projekt „Dostępny design”
Szkolenia z dostępności w województwach: dolnośląskim, lubuskim, zachodnio-pomorskim, wielkopolskim. Nabór kończy się 30 września 2022 r. Udział w projekcie pozwala poznać zasady projektowania uniwersalnego, jak projektować innowacyjne produkty i usługi skierowane do nowej grupy odbiorców oraz umożliwia zdobycie wiedzy na temat finansowania projektów i komercjalizacji produktów oraz usług.
-
Projekt „Na plusie – dostępność szansą rozwoju przedsiębiorstw”
Szkolenia z dostępności w województwach: łódzkim, opolskim i śląskim. Nabór kończy się 30 września 2022 r.
-
Projekt „Dostępny przedsiębiorca”
Szkolenia i doradztwo w zakresie technologii asystujących, kompensacyjnych i projektowania uniwersalnego w województwach: małopolskim, podkarpackim i świętokrzyskim. Nabór kończy się 30 września 2022 r.
-
Projekt „Dostęp do wiedzy kluczem do zwiększenia dostępności”
Szkolenia i doradztwo z technologii asystujących, kompensacyjnych i zasad uniwersalnego projektowania oraz możliwości komercjalizacji rozwiązań w województwach: kujawsko-pomorskim, podlaskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim. Nabór kończy się 30 września 2022 r.
-
Projekt „Przepis na Rozwój – Dostępność szansą na rozwój”
Szkolenie i doradztwo z zakresu komercjalizacji produktów i usług dla osób o szczególnych potrzebach. Nabór kończy się 31 października 2022 r.
Powyższe programy są w 100% dofinansowane ze środków funduszy unijnych.
Zasady realizacji projektów unijnych zapewniających dostępność
Przedsiębiorstwa realizujące projekty finansowane z Funduszy Europejskich i budżetu krajowego zobowiązane są do stosowania „zasad równości szans i niedyskryminacji” oraz zapewnienia dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Projekty te powinny z góry zakładać, że ich odbiorcami mogą być również osoby z różnego rodzaju ograniczeniami.
Podstawowe zasady zapewnienia dostępności to:
- miejsca realizacji projektu musi być w pełni dostępne dla osób z niepełnosprawnościami,
- należy zapewnić specjalistyczny transport na przykład na miejsce udzielenia usługi,
- wsparcie asystenta, który pomaga w dotarciu do budynku oraz w korzystaniu z usług oferowanych w projekcie,
- zakup i instalacja programów, które ułatwiają komunikację z osobami z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu (między innymi lupy, programy mówiące, kamery, urządzenia drukujące w Braillu, systemy FM, pętle indukcyjne),
- materiały projektowe w innych dostępnych wersjach (na przykład drukowane w alfabecie Braille’a, powiększonej czcionce, w tłumaczeniu na język łatwy oraz język migowy, materiały w wersjach alternatywnych – audio, rysunki, symbole),
- możliwość wejścia do budynku osobie niewidomej z psem asystującym/psem przewodnikiem.
Podobał ci się ten artykuł? Udostępnij go innym. Użyj poniższych przycisków, zajmie ci to tylko chwilę.